روشن نیست فرودگاه وین، بار دیگر در چه تاریخی پذیرای هیأت‌های مذاکره‌کننده برای ادامهٔ مذاکرات احیای برجام خواهد بود. پدیده‌یی غیرعادی در میانه مذاکراتی که بیش از ۸ماه از آغاز آن گذشته و ۷دور گفتگو در آن طی شده است.

رسانه‌ها و کارشناسان بر روی رفتار دوگانهٔ رژیم متمرکز و شگفت‌زده هستند. از یک‌سو این‌طور دیده می‌شود که رژیم پایبند به مذاکرات است، هیأت ۴۰نفره به‌وین اعزام کرده، رئیسی، امیر عبداللهیان و سخنگوی وزارت‌خارجه نظام بارها گفته‌اند که خواهان بازگشت به برجام هستند، حتی وقتی فشارها بالا می‌گیرد پای دو فقره عقب‌نشینی آمده و حاضر می‌شوند بازرسان آژانس را به سایت تسای کرج راه دهند و از لغو «همهٔ تحریم‌ها» کوتاه آمده و به لغو تنها «تحریم‌های برجامی» بسنده می‌کنند؛ اما از سوی دیگر یکباره دور هفتم مذاکرات را تعطیل می‌کنند، برای طرف‌های مقابل شروطی می‌گذارند که بی‌معناست، مانور پدافندی بر فراز نیروگاه اتمی بوشهر و چند روز بعد مانور موشکی در خلیج‌فارس برگزار می‌کنند. اقداماتی که معنایش بازگشت به پله اول مذاکرات، حتی عقب‌تر از ۸ماه پیش است.



اکنون در محافل سیاسی و رسانه‌یی پرسش این است که این رفتار دوگانه ناشی از چیست؟ آیا نشان از توان و ظرفیت انجام مانور‌های فریب، جهت چیدمان بهتر میز مذاکرات و هم‌سو با مطامع نظام است؟ یا معنای دیگری دارد؟

در این‌که رژیم تلاش می‌کند طرف‌های مقابل را با مانورها و بازی موش و گربه فریب دهد، شکی نیست. اما این مواضع متناقض و مبهم کنونی نمی‌تواند ناشی از یک طرح حساب‌شدهٔ مانور و فریب باشد. چرا که اساساً هدف رژیم از هر گونه مانور و فریبی در مذاکرات، خرید زمان است. کما این‌که طی ۳دور که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا آستانهٔ صدور قطعنامه علیه رژیم پیش رفت، درست در دقیقهٔ ۹۰ و تنها چند روز و حتی چند ساعت پیش از جلسهٔ شورای حکام، رژیم گروسی را به‌ایران دعوت کرد و با دادن امتیازاتی تلاش کرد از صدور قطعنامه جلوگیری کند و این‌گونه زمان بخرد.

اما در شرایط حاد کنونی «خرید زمان» در مذاکرات وین معنایی ندارد. چرا که طرف‌های مقابل به‌روشنی و با تأکید می‌گویند زمان برای احیای برجام رو به‌پایان است؛ بلینکن تأکید می‌کند «فرصت برای توافق با رژیم ایران بسیار بسیار کوتاه» شده است؛ رابرت مالی این «فرصت بسیار بسیار کوتاه» را «تنها چند هفته» معنا می‌کند که «پس از آن دیگر برجام وجود نخواهد داشت» و آن لحظه را وقوع «یک بحران تشدیدشونده» می‌نامد؛ انریکه مورا، هم می‌گوید حتی بحث بر سر چند ماه نیست، بلکه موضوع چند هفته است. پس دیگر امکان خرید زمان با هر مانور و فریبی منتفی است.



بنابراین مواضع متناقض و مبهم رژیم، ناشی از بن‌بست و درماندگی خامنه‌ای در اتخاذ یک تصمیم مرگبار است. تصمیم برای ورود به یکی از دو راه سرکشیدن جام‌زهر تسلیم یا رویارویی با جامعهٔ جهانی. دو مسیری که یکی از طریق «تنزل بی‌پایان» (خامنه‌ای-خرداد۹۵) به‌پرتگاه نابودی می‌انجامد، دیگری از طریق ارجاع پرونده نظام به‌شورای امنیت، شدت‌گرفتن تحریم‌های سخت، رفتن ذیل فصل۷ منشور ملل متحد و طرد و انزوای مطلق سیاسی و نمایان شدن حملهٔ نظامی برای انهدام تأسیسات اتمی و موشکی.

خامنه‌ای اینچنین در بن‌بست است. چه خواهد کرد؟ روشن نیست. فعلاً که در موضوع هسته‌یی، در سکوت مطلق است!