فریضه حج پنجمین رکن اسلام و سنت ابراهیم پیامبر است؛ مسلمانان در دهه اول آخرین ماه قمری (ذی‌الحجه) به مسجد‌الحرام در شهر مکه در عربستان سعودی می‌روند و مناسک خاص آن را به جا می‌آورند. هر فرد مسلمان واجد شرایط که از نظر جسمی و مالی، توانایی ادای این فریضه را مطابق با احکام شرعی داشته باشد، باید یک‌ بار در طول عمرش این فریضه را ادا کند. حج افزون بر واجبات و مستحبات دیگر، چهار رکن اساسی دارد که عبارت‌اند از: احرام، توقف در عرفه، طواف زیارت، سعی بین صفا و مروه.
در واقع، حج نمایش تمکین مسلمانان در برابر خداوند بزرگ و نماد همسبتگی آنان است. این فریضه بزرگ در سال نهم هجری، که به عام‌الوفود مشهور است، فرض شد.
البته پنچ رکن اصلی اسلام عبارت اند از:
۱.شهادتین: اقرار به دو شهادت به یگانگی خداوند (لا اله الا الله) و نبوت پیامبر اسلام (محمد رسول‌الله)
۲.نماز
۳.زکات
۴.روزه
۵.حج
هرچند نماز روزی پنج بار، زکات سالی یک‌ بار و روزه ماه رمضان هر سال یک‌ بار تکرار می‌شود، حج در طول عمر فرد مسلمان فقط یک‌ بار فرض است.
از سوی دیگر، ارکان اسلام به دو بخش بدنی و مالی تقسیم می‌شوند: نماز و روزه عبادت بدنی‌اند و زکات عبادت مالی است؛ اما حج فریضه‌ای است فراگیر که ادای آن مستلزم هزینه مالی و فعالیت بدنی است. بنابراین، فریضه حج ویژگی‌های بسیاری دارد که در ابعاد گوناگون زندگی انسان آشکار می‌شود. در این‌جا تنها به چند ویژگی عمده حج اشاره می‌کنیم:
•وحدت:
شگفت‌انگيزترين حكمت مشهود در حج احساس وحدت و همبستگی است كه در حد اعلای مفهوم انسانيت، به بركت اسلام به وجود می‌‌آيد، به‌گونه‌ای که عالم و جاهل، كوچک و بزرگ، زن و مرد، سياه و سفيد، در كنار يک «كانون» و بر اساس يک «قانون» می‌‌جوشند و می‌‌خروشند، می‌روند و می‌‌دوند، می‌نشينند و بر می‌خيزند. و اين خيزش و خروش، رفت و بازگشت، چرخيدن و گرديدن همه در يک جهت و در يک خط و در يک مدار و بر يک محور است و اوج وحدت و همسبتگی مسلمانان را آشکار می‌کند.