قسمت ۳
جرقه در انبار باروت
روز ١٠ دي ( ٣١ دسامبر ١٩٧٧) كارتر در راه سفرش به هند، در ايران توقف كرد تا شب سال نو را با شاه بگذراند. رئيس جمهور آمريكا در صحبتهايش به تجليل و ستايش از شاه پرداخت و او را در شایستگی ستود که توانسته رهبری کشور ايران را به صورت يك جزير ة ثبات در يكي از پرآشو ب ترين نقاط دنيا درآورد. اما ۹ روز بعد جرقه یی انبار باروت خلق را در جزیره ثبات منفجر کرد و شگفتا که مثل همیشه کبریت را دشمن خود برافروخت.
١٧ دي: مقالة داريوش همايون(وزير اطلاعات و جهانگردي) در روزنامه اطلاعات با نام مستعار احمد رشیدی منتشر شد . او خميني را كه از ١٤ سال پيش در عراق در تبعيد بود، مورد حمله قرار داد و او را عامل بلواي شوم ١٥ خرداد كه خون بيگناهان را ريخت نامید.
١٩ دي: مردم قم كه منتظر لحظه مناسب بودند، به پا خاستند . در اعتراض به مقاله روزنامه اطلاعات، بازارقم تعطيل شد و تظاهرات بزرگي برپا گرديد . در درگيري با مأموران دولتي، تعدادي از مردم به شهادت رسيدند. از اين نقطه بود كه جنبش وارد روند غيرقابل بازگشتي شد و خميني روي موج جنبش قرار
گرفت.....
قيام مردم قهرمان تبريز
در چهلم كشتار مردم قم، تبريز قهرمان به پا خاست. اكنون اين ديگر يك تظاهرات نبود، بلكه يك قيام، يك خيزش عمومي بود . ساختمانهاي حزب رستاخيز نابود شد، بانكها آتش زده شد و مي رفت كه سرنخ اوضاع از دست رژيم در برود. دربارة هر كدام از اين خيزشها و به خصوص قيام مردم تبريز كه يك سال بعد هم با خلع سلاح ارگانهاي سركوب و درهم شكستن ماشين نظامي رژيم شاه توسط همان مردم تكميل شد، گفتنيها بسيار است كه در گنجايش اين يادداشتها نيست.
شاه سي و سه بار نطق كرد
گفته مي شود از ارديبهشت ٥٥ تا ديماه ٥٦ شاه در مجموع سي وسه بار نطق و مصاحبه كرد و وعد ة آزادي داد. او سياست گام به گام را در پيش گرفته بود اما همواره جنبش مردمي دهها گام جلوتر از او حركت مي كرد. شاه سال ٥٦ را با وعد ة آزادي و به اصطلاح فضاي باز سياسي سپري كرد . اما در سال ٥٧ ناچار ا ز برداشتن گامهاي مشخص و عملي بود . در حالي كه در مصاحبه ٢٥ ارديبهشت ٥٧ خود، دموكراسي غربی را رد می کرد و میگفت نوع دموكراسي چندحزبي براي غرب چه چيزي به ارمغان آورد كه ما هم از آن تبعیت کنیم.
در ١٩ خرداد، در مصاحبه با خبرنگار تايمز براي برقرار كردن نظام مشر وطه يي شبيه انگلستان ابراز آمادگی کرد و گفت:
هرگز نميتوان خلاف رأي مردم بر آنها حكومت کرد....
نامة بازرگان به شاه
٣٠ ارديبهشت ٥٧ : مهندس بازرگان در نامه يي خطاب به شاه كه براي معينيان، رئيس دفتر مخصوص وي، فرستاد، نوشت:
چنان چه صاحبنظران مخالف را [براي مصاحبه ] احضار فرمايند … اين جانب آمادگي و اشتياق و درخواست خود را براي چنين مصاحبه تلويزيوني … اعلام مي دارم و فكر مي كنم شايسته مقام شاهنشاهي نيز چنين باشد كه يك بار با معترضان خود به جاي چماق و مسلسل و تانك با سلاح منطق و قانون روبه رو شوند...