قسمت ۲
آغاز چرخش در سياست شاه
در افكار عمومي دنيا، شاه به عنوان يك ديكتاتور منفور اما تجددطلب و قابل معامله شناخته مي شد .وجود دستگاه مخوف ساواك، موارد نقض حقوق بشر و شكنجه و اعدام، هزاران زنداني سياسي و نبود حداقل آزاديهاي دموكراتيك، زبانزد خاص و عام بود . جنبش دانشجويي ايران در خارج كشور نيز از
جنبش انقلابي مسلحانه عليه شاه حمايت مي كرد و جنايتهاي ديكتاتوري سلطنتي را در سطح بين المللي افشا مي نمود. در چنين شرايطي، حتي قبل از پايان انتخابات رياست جمهوري آمريكا، شاه جهت وزش باد را تشخيص داد و خود را براي حداقل انطباق با سياست حقو ق بشر كارتر و بز ك كردن چهر ة
بين المللي رژيمش آماده مي كرد . او در عين حال قصد داشت با دادن امتياز در زمين ة اقتصادي وبه خصوص نفت، حتي الامكان تيغ حقوق بشر كارتر را كُند كند تا ناچار از دادن امتيازهاي اساسي نشود .
در بهمن ٥٥ ، شاه دستور توقف اعدام و شكنجه را صادر كرد .
بازديد صليب سرخ از زندانها
شاه ديگر نمي خواست در گزارشهاي رسمي دنيا، موارد اعدام يا شكنجه زندانيان سياسي ايران درج شود و افكار عمومي بيش از اين عليه او تحريك گردد . به همين جهت او در اواخر بهار سال ٥٦ ، يك گام ديگر در راستاي سياست حقو ق بشر و بهر ه برداري سياسي از آن برداشت. وقتي اولين گروه كارشناسان هيأت صليب سرخ بين المللي بر اي بازديد از زندانهاي سياسي وارد تهران شدند، ما باور كرديم كه ديواراختناق و شكنجه و اعدام به طور واقعي ترك برداشته است ….
دانشگاه، سنگر آزادي
بهار و تابستان ١٣٥٦ : تظاهرات و حركتهاي اعتراضي عليه ديكتاتوري سلطنتي گسترش پیدا كرد .
دانشگاه، سنگر استوار آزادي، هم چنان مي خروشيد و تظاهرات دانشجويان، پيوسته برافروخته تر مي شد .
در همين روزها دانشجويان قهرمان پلي تكنيك تهران در تظاهرات خشم آگين خود، با پليس و گارد شهرباني به زد و خورد پرداختند . در اين شورش، به پاره يي از تأسيسات و مراكز دولتي نيز خسارتهاي سنگيني وارد شد . از سوي ديگر در همين ماهها، كانون نويسندگان دست به ابتكار جالبي زد و با برگزاري شبهاي شعر در انستيتو گوته تهران موج انگيزانند ه يي را به درون جامعه برد.
١٥ مرداد ٥٦ : هويدا كه به نخست وزير مادام العمر معروف شده بود ناچار از استعفا شد و شاه، جمشيد آموزگار را به نشانة پايان دوران قبلي و آغاز جدید
مأمور تشكيل دولت كرد. «
فضاي باز اولين نطق شاه دربارة آزاديها
آبان ماه ١٣٥٦ : شاه براي ديدار با كارتر به آمريكا رفت . او اكنون نيازمند جلب حمايت كارتر و تثبيت موقعيت خود در رابطه با سياست جديد دولت آمريكا و ادامه روند تحولات در داخل كشور بود . پس ازبازگشت از آمريكا، شاه طي نطقي اعلام كرد كه تصميم گرفته به مردم ايران آزادي بدهد.
در كشور ما هم كه با اجراي انقلاب شاه و مردم، ملت ايران به تدريج با سواد شده و مي شوند، بايد …»روش ادار ة مملكت تغيير كند و به تدريج مردم عادت كنند كه در امور كشور دخالت بيشتري داشته باشند. اين است كه تصميم گرفته ايم به مردم آزادي داده شود.
.....
به واقع مأموريت و نقش ضدتاريخي خميني همين بود . والا كه آخوندهاي خميني صفت در صلح و صفا و سازش با ساواك به سر مي بردند. كمااين كه خامنه اي به توصيه ساواك شاه از زندان آزاد شده بود و رفسنجاني هم براي ضديت با مجاهدين هر هفته در زندان اوين با رسولي سربازجوي ساواك جلسه
داشت. اينها تازه كساني بودند كه آن روزها افتخار مي كردند به عنوان هوا داري از مجاهدين دستگيرشده اند. در همان بهمن ١٣٥٥ ، گروهي از همين حضرات، كه امروز مهره هاي مهم رژيم هستند، در يك شوي جمعي در تلويزيون شاه ابراز ندامت كردند و به خاطر عفو ملوكانه سه بار شعار دادند كه شاهنشاها سپاس...