Dzisiaj będziemy mówić o polskim królu, który jest najbardziej znany z wygranych bitew. Prawdopodobnie nawet gdyby nie został królem byłby sławny. Jak się nazywał?

Jan III Sobieski był królem żołnierzem. Podobnie jak Stefan Batory dużo czasu spędził na wojnach. Szczególnie na wojnie z Turcją. Ale co wiemy o jego narodzinach? Urodził się w Olesku w 1629.
Na tym zamku w Olesku urodził się nie tylko Jan Sobieski, ale także Michał Korybut Wiśniowiecki. Był on królem przed Sobieskim. Wiśniowiecki był jednak jednym z najgorszych polskich królów.

Rodzice Jana Sobieskiego przykładali dużą wagę do edukacji. Pochodził z rodziny, w której było już dwóch sławnych hetmanów. Jak się nazywali? Hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski był wielkim dowódcą. Kiedyś na pewno nagramy o nim odcinek podkastu. Jego córka Katarzyna wyszła za mąż za innego sławnego hetmana Stanisława Koniecpolskiego. Druga córka Zofia wyszła za mąż za wojewodę ruskiego. Została ona babką Jana Sobieskiego. Ten pradziadek Sobieskiego czyli Stanisław Żółkiewski zginął w 1620 roku podczas bitwy pod Cecorą. Na jego nagrobku było napisane po łacinie: “O, quam dulce et decorum est pro patria mori” co znaczy po polsku “O, jak słodko i dostojnie jest umierać za ojczyznę”. Właśnie od tego cytatu Jan zaczął się uczyć łaciny.
Jakich jeszcze języków się uczył?

Jan i jego starszy brat Marek wg wskazówek ojca uczyli się kilku języków. Jednak oprócz nauki słownictwa i zasad gramatyki ojciec nakazywał też konwersację w językach obcych, tłumacząc, że „milczeniem żaden się żadnego języka nie nauczył”. Dzisiaj w szkołach często uczy się słówek i gramatyki, ale zapomina się o tym, aby uczyć się rozmawiać w obcym języku. W tym celu ojciec wysłał obu braci w podróż po Europie. Jan i jego starszy brat Marek podróżowali po różnych krajach i jednocześnie uczyli się języków tych krajów, przez które podróżowali. W Europie trwała wtedy wojna 30-letnia. Zaczęła się około 10 lat przed narodzeniem Jana Sobieskiego, a skończyła gdy miał prawie 20 lat. Tak więc bracia podróżując uczyli się języków, ale także sztuki wojennej, bo trwała ta wojna 30-letnia. Zaczęła się w 1618, a skończyła w 1648. Była to wojna europejska, w której udział brało wiele krajów, ale Polska nie brała udziału. Jednak polscy żołnierze tam walczyli, np. oddziały lisowczyków. Co robili obaj bracia po powrocie do Polski.

W 1648 roku wybuchło powstanie Chmielnickiego. Jan i Marek wstąpili do wojska i wzięli udział w tej wojnie. Podczas bitwa pod Beresteczkiem Jan został ranny i nie wziął udziału w kolejnych bitwach. Niestety jego brat tam zginął po bitwie pod Batohem. Niektórzy nazywają to miejsce, Batoh, nazywają pierwszym Katyniem. Czy wiecie co się wydarzyło w Katyniu?

W Katyniu podczas II wojny światowej zginęło wielu polskich oficerów. Nie zginęli oni na wojnie, zginęli będąc w niewoli. To samo wydarzyło się po bitwie pod Batohem. Do niewoli dostali się polscy żołnierze, którzy następnie zostali zabici. Między innymi zginął wtedy starszy brat Jana Sobieskiego czyli Marek. Dlatego właśnie niektórzy mówią o Batohu, że to sarmacki Katyń.

Dla Jana Sobieskiego głównym wrogiem byli Tatarzy i Turcy. Były to dwa różne narody, ale często ze sobą współpracowali. Na Polskę często napadali Tatarzy i potem sprzedawali swoich jeńców Turkom. Często też atakowali razem. Sobieski chciał ich pokonać i w tym celu nauczył się ich języka. Poznał też jak budują swoje obozy, jak walczą itd. Wiedział, że wroga można pokonać tylko wtedy jak się go dobrze pozna. Jednak wojna z Turcją zeszła na dalszy plan, bo na Polskę najechali Szwedzi.

W tamtym okresie wielu Polaków, w tym Sobieski przeszło na stronę Szwedów. Ale dlaczego? Król Jan Kazimierz był uznawany za złego króla. Przegrał wojnę z Kozakami, później z Rosją, a teraz przegrywał ze Szwecją. Nie dosyć tego Jan Kazimierz uciekł z Polski.

Wielu polskich dowódców przeszło na stronę Szwedów ale pod warunkiem, że pomogą oni w wojnie z Rosją i Turcją. Czy król szwedzki dotrzymał tych warunków?
Szwedzi zamiast pomóc niszczyli Polskę. Sobieski więc odszukał Czarnieckiego i pod Łańcutem dołączył spowrotem do polskich wojsk. Sobieski na dworze króla Jana Kazimierza poznał miłość swojego życia.

Królową Polski była wtedy Ludwika Maria Gonzaga. Była ona Francuzką. Jej dwórką była Maria, także Francuzka. Jan Sobieski się zakochał. Niestety królowa zdecydowała, że Maria poślubi wojewodę Jana Zamoyskiego w 1658. Sobieski czekał na nią 7 lat i gdy zmarł Zamoyski w 1665 od razu wzięli ślub. Jan i Marysieńka jak ją nazywał kochali się od lat i wzięli ślub krótko po śmierci Zamoyskiego. Niektórzy uważali, że to skandal i że zrobili to za szybko. Ponieważ Sobieski dużo czasu spędzał na wojnie musieli pisać dużo listów.

W październiku 1667 roku Sobieski pobił pod Podhajcami 5 krotnie liczniejszy oddział Kozaków i Tatarów. Dzięki temu zwycięstwu został w 1668 roku mianowany hetmanem wielkim koronnym. Królem został Michał Korybut Wiśniowiecki. Chociaż obaj narodzili się w tym samym miejscu na zamku w Olesku to byli wrogami. Trwała wojna z Turcją. Wojska tureckie chcieły zdobyć Kamieniec Podolski, wielką twierdzę, która broniła Podola. Jan Sobieski jako hetman wielki koronny dysponował wojskami polskimi, ale król Michał sprawił, wojska litewskie nie pomagały w tej wojnie. Ostatecznie Kamieniec Podolski padł. Turcy zdobyli Podole, a król Michał podpisał z nimi pokój.

Wtedy Sobieski sam z małymi siłami sam odbił porwanych ludzi. Uratował 44 tysiące podolan, którzy mieli zostać sprzedani w niewolę. A 11 listopada 1673 odniósł wielkie zwycięstwo nad Turkami pod Chocimiem.

W tym samym roku zmarł król Michał, a szlachta wybrała na nowego króla Jana Sobieskiego. Był on cały czas na wojnie. Tak więc tą elekcją zajmowała się jego żona Marysieńka i to ona doprowadziła do tego, że jej męża wybrano na króla. Król Michał Korybut Wiśniowiecki stracił Podole, teraz król Jan Sobieski je odzyskał, chociaż znowu nie pomogły mu siły litewskie.

Już jako koronowany król Sobieski zawarł układ z cesarzem austriackim Leopoldem I. Umówili się, że gdy Turcy zaatakują Polskę, gdy ponownie zaatakują Podole, to Austra pomoże Polakom. Gdyby jednak Turcy zaatakowali Austrię to Sobieski pospieszy jej na pomoc. Tak się właśnie stało. Turcy zaatakowali Austrię i w parę tygodni podeszli aż pod stolicę Austrii - Wiedeń. Sobieski nie czekając na wojska litewskie od razu ruszył na pomoc Wiedniowi.

Co wiecie o bitwie pod Wiedniem nazywanej także odsieczą wiedeńską? Szarża husarów pod wodzą króla Sobieskiego była bardzo krótka, ale czy to wszystko? Pod Grunwaldem Jagiełło wysłał najpierw lekką jazdę aby sprawdziła teren. To samo zrobił Sobieski pod wiedniem. Wysłał też oddziały, które oczyściły teren. Czy było to potrzebne?

Sobieski był pod Wiedniem już o 4 rano. Kazał oczyścić teren, a potem wysłał lekką jazdę. Na koniec o 18 ruszyła szarża wojsk polskich pod jego dowództwem. Ale co to jest szarża?

Sobieski pokonał Turków pod Wiedniem 12 września 1683. Jednak 7 października pod Parkanami prawie stracił życie. Jednak podczas drugiej bitwy pod Parkanami, dwa dni później czyli 9 października 1683 ponownie pokonał Turków.

Sobieski był znany ze swoich zwycięstw, ale wojnę to nie było jedyne jego zainteresowanie.
Sobieski bardzo interesował się pracą gdańskiego astronoma Heweliusza. Często go odwiedzał i pomagał mu. Miał też piękne ogrody i ogrodnika. Ale lubił także pracować i czasami pracował ze swoim ogrodnikiem. Znał też wiele języków, ale nie przestał się uczyć i na starość zaczął się uczyć hiszpańskiego.

Uwielbiał też czytać. W tamtych czasach był kodeks ksiąg zakazanych. Czyli książek, które papież zabraniał czytać. Sobieski jednak postarał się o pozwolenie i je dostał. W swojej bibliotece miał wszystkie książki, także te zakazane.