W poprzednim odcinku mówiłem o pierwszym miesiącu czyli Nisan, 14 dnia tego miesiąca była Pascha czyli święto podczas, którego został zabity Jezus. Drugi miesiąc do Ijjar, wtedy przypadała druga Pascha dla tych, którzy byli nieczyści w miesiącu Nisan. Trzeci miesiąc to był Siwan, czyli miesiąc, kiedy przypadała Pięćdziesiątnica. Tradycja żydowska podaje, że król Dawid urodził się 4 Siwan 1040 p.n.e., a zmarł 6 Siwan 940 p.n.e. W Dziejach Apostolskich czytamy, że tego dnia (6 Siwan) został wylany Duch Święty. Czwarty miesiąc to był Tammuz czyli miesiąc, w którym zaczęto burzyć zarówno pierwszą jak i drugą świątynię. Dzisiaj będą kolejne cztery miesiące.

Ab to piąty miesiąc w kalendarzu religijnym, a jedenasty w świeckim. Ten miesiąc przypada na przełom lipca i sierpnia. Możecie więc sobie wyobrazić, że był to najcieplejszy miesiąc. Nazwa pochodzi od babilońskiego boga Abu i chyba z tego powodu nie występuje w Biblii. Np. w Ezdrasza 7:9 czytamy: “Wyznaczył bowiem wymarsz z Babilonu na pierwszy dzień pierwszego miesiąca, a dotarł do Jeruzalemu pierwszego dnia piątego miesiąca”. Dowiadujemy się zatem, że Ezdrasz wraz z podróżującymi z nim Żydami podróżował do Jerozolimy przez 4 miesiące i dotarł tam właśnie w miesiącu Ab, pierwszego dnia tego miesiąca. Ezdrasz użył jednak liczebnika piąty miesiąc, a nie nazwy Ab.

Wiele wieków wcześniej właśnie w tym miesiącu zmarł także pierwszy arcykapłan. W Księdze Liczb 33:38 czytamy: “wstąpił Aaron, kapłan, na górę Hor i umarł tam w czterdziestym roku po wyjściu synów izraelskich z ziemi egipskiej pierwszego dnia piątego miesiąca”. Tradycja żydowska podaje kilka innych dat. Np. 7 Ab 67 roku podpalono zapasy żywności, co później, gdy wrócili Rzymianie szybciej doprowadziło do głodu. Jak pewnie wiecie w 66 roku n.e. wybuchło powstanie przeciwko Rzymianom. Żydzi wypędzili Rzymian. Niestety zaczęli walczyć sami ze sobą i 67 roku doszło do wojny domowej w samej Jerozolimie. Żydzi zamiast przygotowywać się do powrotu Rzymian zabijali sami siebie i właśnie w miesiącu Ab 67 roku zniszczyli sobie zapasy żywności.

W poprzednim odcinku mówiłem o czwartym miesiącu, że 17 Tammuz Żydzi obchodzą post, bo tego dnia w roku 70 przyszły cesarz rzymski Tytus zdobył Jerozolimę. Tamtego dnia zaczęło się łupienie i niszczenie. Księżniczka Berenike prosiła Tytusa aby oszczędził świątynię. Została ona jednak podpalona w piątym miesiącu, dokładnie 9 Ab i spaliła się doszczętnie następnego dnia czyli 10 Ab. Józef Flawiusz piszący “Wojnę żydowską” napisał, że zdarzyło się to tego samego dnia, w którym poprzednią świątynię spalili Babilończycy. Jeżeli to prawda to zarówno pierwsza jak i druga świątynia spłonęły i zostały doszczętnie zniszczone 10 Ab.

Biblia potwierdza, że starożytni Żydzi pościli w miesiącu Ab. W Zachariasza 7:3 znajdujemy pytanie Izraelitów do Boga: “Czy w piątym miesiącu mam obchodzić pokutę z płaczem i postem, jak to czyniłem przez tyle lat?” Gdybyście szukali tego wersetu w swoich Bibliach to możecie go znaleźć w Zachariasza 7:3 albo w Zachariasza 7:8, bo tłumaczenia Biblii różnią się w tym miejscu numeracją wersetów. W każdym bądź razie Żydzi obchodzili wtedy post. Później tego samego dnia miała zostać zniszczona druga świątynia. Współcześni Żydzi poszczą 9 Ab czyli w dniu, w którym zaczęła w 70 roku płonąć świątynia.

Elul to szósty miesiąc w kalendarzu religijnym, a dwunasty w świeckim. Ten miesiąc wypada na przełomie sierpnia i września. Jest to nazwa pochodząca z Babilonu i prawdopodobnie oznacza “żniwa” lub “miesiąc żniw”. W tym miesiącu zbierano daktyle, figi i winogrona. Gdy Mojżesz wysłał 12 zwiadowców na przeszpiegi do ziemi obiecanej przynieśli oni właśnie winogrona. W Liczb 13:23 czytamy: “I przybyli aż do doliny Eszkol, i ucięli tam gałąź krzewu winnego z jedną kiścią winogron, i nieśli ją we dwóch na drążku; nabrali także nieco jabłek granatu i fig”. Wygląda więc na to, że Jozue i Kaleb oraz 10 innych zwiadowców szpiegowali właśnie w miesiącu Elul.

Prorok Aggeusz zaczął zachęcać Żydów do dokończenia świątyni właśnie w tym miesiącu. W Aggeusza 1:1 czytamy: “Drugiego roku króla Dariusza, w szóstym miesiącu, pierwszego dnia tegoż miesiąca doszło przez proroka Aggeusza do Zorobabela, syna Szealtiela, namiestnika Judei, i do arcykapłana Jozuego, syna Jehosadaka, słowo Pana tej treści”. W ostatnim wersecie tego rozdziału czyli w Aggeusza 1:15 czytamy o tym, że 24 dnia miesiąca szóstego czyli miesiąca Elul ukończono odbudowę świątyni.

Także Nehemiasz wspomina o tym, że właśnie w tym miesiącu odbudowano mury Jerozolimy. W Nehemiasza 6:15 czytamy: “A mur został wykończony dwudziestego piątego dnia miesiąca Elul, w ciągu pięćdziesięciu dwóch dni”. Jest to jedyne miejsce w Biblii, gdzie użyto nazwy “Elul”. Jednak ten miesiąc nie kojarzy się tylko z odbudową. W Ezechiela 8:1 czytamy: “Gdy w szóstym roku, w szóstym miesiącu, piątego dnia tego miesiąca, siedziałem w swoim domu, a starsi judzcy siedzieli przede mną, spoczęła tam na mnie ręka Wszechmocnego Pana”. Czyli właśnie 5 Elul prorok Ezechiel dostał wizję o tym co złego dzieje się w Jerozolimie. Dowiedział się wtedy też, że Jerozolima zostanie zniszczona.

Tiszri lub Etanim to był siódmy miesiąc w kalendarzu religijnym pierwszy w kalendarzu świeckim. Nazwa pochodzi prawdopodobnie z języka akadyjskiego i znaczy “początek” lub “zaczynać”. Pasuje to do informacji z Tory, że 1 Tiszri zostali stworzeni Adam i Ewa. Hebrajska nazwa Etanim znaczy prawdopodobnie “wciąż płynące”. Chodzi chyba o potoki, których było sporo o tej porze roku. Tiszri przypadał na nasz wrzesień i październik.

W tym miesiącu było sporo świąt. W Liczb 29:1 czytamy: “W siódmym miesiącu, pierwszego dnia miesiąca, będziecie mieli uroczyście ogłoszone święto; nie będziecie wykonywać żadnej ciężkiej pracy, będzie to dla was dzień radości przy dźwięku trąb”. Pierwszego dnia tego miesiąca trąbiono. W ten sposób zaczynano każdy miesiąc, więc być może 1 Tiszri trąbiono dłużej niż na pierwszego dnia innych miesięcy. 10 Tiszri przypadał Dzień Przebłagania, a od 15 do 21 Tiszri odbywało się Święto Szałasów, nazywane też Świętem Namiotów. Występuje tam hebrajskie słowo: Sukkot.

Najważniejszym z tych świąt był 10 Tiszri, który po hebrajsku nazywa się Jom Kipur. Słowo “Jom” znaczy “dzień”, a “Kipur” można przetłumaczyć na pokutę lub sąd. Tak więc Jom Kipur to Dzień Pokuty, ale popularnie w Polsce określano to jako Dzień Sądu, co jednak jest błędem. W 1973 roku 10 Tiszri przypadał na 6 października. Żydzi jak zwykle obchodzili to święto, gdy niespodziewanie zostali zaatakowani przez Egipt i Syrię. Żydzi byli całkowicie zaskoczeni i siły egipskie i syryjskie przez dwa dni parły na przód. Później jednak Izraelici przejęli inicjatywę i ostatecznie wyparli Syryjczyków, a Egipcjan zmusili do podpisania pokoju. Ta wojna jest dzisiaj znana jako wojna Jom Kipur. Według naszego kalendarza zaczęła się 6 października 1973 roku, ale według kalendarza żydowskiego zaczęła się 10 Tiszri, czyli w święto Jom Kipur.

Warto jednak pamiętać, że przed wyjściem z Egiptu ten miesiąc był liczony jako pierwszy miesiąc. Np. w Rodzaju 8:13 czytamy “W sześćsetnym pierwszym roku, w miesiącu pierwszym, pierwszego dnia tego miesiąca, wyschły wody na ziemi. Zdjął tedy Noe dach arki i zobaczył, że powierzchnia ziemi obeschła”. Noe miał zdjąć dach z arki “w miesiącu pierwszym, pierwszego dnia tego miesiąca”. To było przed przesunięciem roku na miesiąc Nisan, tak więc chodzi tutaj o miesiąc Tiszri, który wtedy był jeszcze pierwszym miesiącem. Zasada jest prosta. Miesiące w Księdze Rodzaju są liczone od Tiszri, w pozostałych księga biblijnych są liczone od miesiąca Nisan. Tak więc pierwszy miesiąc w Księdze Rodzaju to miesiąc Tiszri, a w pozostałych księgach pierwszy miesiąc to Nisan.

Cheszwan lub Bul to ósmy miesiąc w kalendarzu religijnym, drugi w świeckim. W języku akadyjskim “Cheszwan” znaczy po prostu “ósmy miesiąc”. To nazwa przyjęta po niewoli babilońskiej. Wcześniej ten miesiąc nazywano “Bul” co znaczy “plon” lub “urodzaj”. Miesiąc ten przypadał gdzieś od połowy października do połowy listopada.

Ten miesiąc jest mocno związany z potopem. W Rodzaju 7:11 czytamy: “W roku sześćsetnym życia Noego, w miesiącu drugim, siedemnastego dnia tego miesiąca, w tym właśnie dniu wytrysnęły źródła wielkiej otchłani i otworzyły się upusty nieba”. Przypominam, że w Księdze Rodzaju Cheszwan był drugim miesiącem, w pozostałych ósmym. Tak więc potop miał się zacząć 17 Cheszwan i wtedy Noe wszedł do arki. Kiedy z niej wyszedł? W Rodzaju 8:14 czytamy, że było rok później 27 Cheszwan. Tak więc był tam rok i 10 dni.

W Księdze Rodzaju rozdziale 5 są podane lata życia kolejnych potomków Adama aż do Noego. Wszyscy czytający ten rozdział z reguły zwracają uwagę na Metuszelacha zwanego też Metuzalemem, który wg Biblii żył najdłużej, bo aż 969 lat. Wyliczenia z tej księgi prowadzą do wniosku, że umarł on w tym samym roku, w którym Noe wszedł do arki. Czyżby więc zginął w potopie? Biblia na to pytanie nie odpowiada, ale tradycja żydowska twierdzi, że Metuzalem zmarł 11 Cheszwan, czyli 6 dni przed potopem, który jak mówi Biblia miał wypaść 16 Cheszwan.

W poprzednim miesiącu Tiszri przypadało święto namiotów, od 15 do 21 Tiszri. Gdy po śmierci Salomona rozpadło się jego królestwo na dwie części, królem tej północnej części został Jeroboam (mówiłem o nim w pierwszym odcinku tego podkastu). Jeroboam ustanowił podobne święto, ale w kolejnym miesiącu czyli w miesiącu Cheszwan. W 1 Królewskiej 12:32 czytamy: “Nadto ustanowił Jeroboam w ósmym miesiącu, piętnastego dnia tegoż miesiąca, święto na wzór święta, jakie było obchodzone w Judzie, i składał ofiary na ołtarzu”. Tak więc w południowym królestwie Judy obchodzono święto namiotów 15-21 Tiszri, a w północnym królestwie Izraela podobne święto 15-21 Cheszwan.

W Biblii jest tylko raz użyta nazwa tego miesiąca. W 1 Królewska 6:38 czytamy o budowie świątyni Salomona: “A wykończono świątynię...