Zanim przejdziemy do śmierci Heroda oraz do jego następców musimy zająć się budowlami, które zrobił. Być może zastanawialiście się dlaczego Herod pomimo brutalności dostał przydomek Wielki. Odpowiedzą są właśnie jego budowle. W zasadzie, w każdym mieście, które podlegało jego władzy coś zbudował albo odnowił. Staram się aby każdy odcinek miał około 10 minut tak więc nie będę w stanie omówić wszystkich jego projektów budowlanych. Omówię więc te najważniejsze.

W Ewangelii Jana, rozdziale 2 jest opisana rozmowa Jezusa z Żydami. W wersecie 20 ci ludzie mówią: “Czterdzieści sześć lat budowano tę świątynię”. Chodzi o świątynię, którą wybudował Herod Wielki. Jej budowa rozpoczęła się około 17 roku p.n.e. Był to 18 rok panowania Heroda. W momencie gdy Żydzi mówili te słowa do Jezusa świątynia dalej był rozbudowywana. Tak więc mogli powiedzieć, że budowano ją już 46 lat. Ale naprawdę jej budową zakończono dopiero około 64 roku n.e., a 6 lat później została zburzona podczas zniszczenia Jerozolimy w roku 70.

Przypomnę może, że świątynię w Jerozolimie zbudował król Salomon, potem zburzyli ją Babilończycy. Gdy Żydzi wrócili z niewoli babilońskiej odbudowali świątynię. Tą drugą świątynię nazywa się czasem świątynią Zerubabela od imienia namiestnika. Jednak w pierwszym wieku król Herod zaproponował odnowienie tej świątyni. Budowę rozpoczęto około 17 roku p.n.e., a skończono dopiero w 64 roku n.e. Innymi słowy przez cały okres opisany w Ewangeliach, gdy Jezus odwiedzał świątynię była ona w przebudowie. W budowie brało udział prawie 10.000 pracowników, ale w miejscu najświętszym pracowała grupa 1500 kapłanów. Herod uzgodnił z naczelnymi kapłanami, że budowa nie zakłóci składania ofiar i tak się stało. Prace w zasadzie zakończono po 3,5 roku, ale jak już mówiłem rozbudowę zakończono dopiero w 64 n.e. Można więc powiedzieć, że budowano świątynię około 80 lat. Ale co Herod zmienił w świątynii Zerubabela?

Herod powiększył świątynię. W tym celu do góry Moria, na której była świątynia dodano wielkie bloki kamienne i w ten sposób rozszerzono naturalną platformę jaka jest na tej górze. Te kamienie ważyły od 2 nawet do 100 ton i w zasadzie nie wiadomo jak tego dokonano. Dzięki temu powstało miejsce na dodatkowe dziedzińce. Ich nazwy wyjaśniają kto mógł tam przebywać. Były tam: dziedziniec pogan, dziedziniec kobiet, dziedziniec Izraela oraz ostatni dziedziniec kapłanów. W Ewangelii Marka 11:15, 16 czytamy, że Jezus wygonił ze świątyni ludzi, którzy tam sprzedawali oraz nie pozwalał przenosić rzeczy. Działo się to na dziedzińcu pogan. Tam sprzedawano. Świątynia była też ogromna tak więc jak ktoś chciał przejść z jednej jej strony na drugą to zamiast iść dookoła mógł sobie przenieść jakieś rzeczy przez ten dziedziniec. Dlaczego Jezus wygonił tych ludzi i nie pozwalał przenosić rzeczy przez dziedziniec pogan? W Marka 11:17 czytamy, że miało to być miejsce modlitwy dla wszystkich narodów. Taki poganin mógł wejść tylko na ten dziedziniec, a tutaj było targowisko.

Oprócz świątyni Herod zbudował sobie w Jerozolimie pałac. Była to jego siedziba za życia, ale gdy zmarł być może tam przebywał rzymski namiestnik Judei, czyli w czasach Jezusa Piłat. Niektórzy historycy twierdzą, że właśnie tam do pałacu Heroda przyprowadzono Jezusa przed oblicze Piłata. Inni historycy twierdzą raczej, że Jezusa przyprowadzono do twierdzy Antonia.

Marek Antoniusz był patronem Heroda. Tak więc gdy Herod wybudował twierdzę nazwał ją Antonia. Później stanął za swoim patronem podczas wojny domowej z Oktawianem. Chociaż Marek Antoniusz i Kleopatra przegrali to nazwa pozostała. Twierdza Antonia była czymś w rodzaju Tower of London. Składała się z czterech wież i broniła Jerozolimy od północy. W czasach Jezusa koszarowali tam rzymscy żołnierze. Być może właśnie tam ubiczowano Jezusa przed śmiercią. Twierdza Antonia też została zniszczona w roku 70. Rzymianie zdobyli ją tuż przed zdobyciem świątyni, która broniła się najdłużej. Rzymianie, którzy zdobyli tą twierdzę mogli obserwować co się dzieje w samej świątynii, a tam kapłani jak gdyby nic się nie działo wokół odprawiali wszystkie rytuały i robili to do samego końca nawet podczas szturmu świątyni.

Nie ma co do tego gdzie Jezus spotkał się z Piłatem. Pewni możemy raczej być co do tego, że właśnie w twierdzy Antonia przebywał Paweł, gdy go uwięziono podczas rozruchów w Jerozolimie jak to opisano w Dziejach 21:37. Żołnierze rzymscy nieśli związanego Pawła, którego atakował tłum. Czytamy tam: “Paweł, gdy miano go już wprowadzić do twierdzy, rzekł do dowódcy: Czy wolno mi coś ci powiedzieć?”. Zauważcie, że mieli go wprowadzić do twierdzy. Później czytamy o tym, że przemawiał stamtąd stojąc na schodach. Do twierdzy Antonia wg Józefa Flawiusza prowadziły schody. Ta twierdza górowała nad Jerozolimą i świątynią.

Herodowi przypisuje się też renowację sadzawki Siloam lub Syloe. To ta sadzawka, przy której Jezus miał uzdrowić ślepego od urodzenia jak to opisano w Jana 9:7, gdzie Jezusa nakazał temu człowiekowi obmyś się właśnie w tej sadzawce. Co ciekawe, za życia Jezusa odbywały się tam jakieś prace. W Łukasza 13:4 napisano o 18 ludziach, na których upadła wieża właśnie przy tej sadzawce.

Herod zbudował też Cezareę. Twierdza Antonia miała swoją nazwę od Marka Antoniusza, ale on zginął w wojnie z Cezarem. Aby przypodobać się Juliuszowi Cezarowi Herod całe miasto nazwał od jego imienia. Nazwał je Cezarea. Był tam wspaniały port oraz pałac. W czasach apostolskich właśnie tam przesłuchiwano apostoła Pawła. W Dziejach Apostolskich 23:35 czytamy, że namiestnik “rozkazał go strzec w pałacu Heroda” (Dzieje 23:35).

Herod zbudował też twierdzę Masadę, która broniła się do 73 roku. Przypomnę, że Jerozolima padła już w 70 roku. W czasach Jezusa także w Masadzie stacjonował garnizon rzymski. Niestety dla Rzymian napadli na nich sykariusze albo sykaryjczycy, skrytobójcy, którzy posługiwali się krótkimi szytetami i od tej broni pochodzi ich nazwa. Są wspomniani w Biblii, w Dziejach Apostolskiech 21:38. Mowa tam o 4000 skrytobójców. Właśnie oni mieli napaść na Masadę, wybić rzymski garnizon, a potem wykorzystali zgromadzoną tam broń, aby wspomóc bunt w Jerozolimie.

Być może zauważyliście, że nazwy miastom i twierdzą nadawano zawsze żeńskie. Np. patron Heroda to był Marek Antoniusz, a twierdzę nazwano Antonia. Później od imienia Cezar miasto nazwano Cezarea. Gdy więc Herod przebudowywał miasto Samarię. Nazwał je “Sebaste”. Cesarzem był wtedy Oktawian August. Gdy słowo “august” przetłumaczy się z łaciny na grekę dostajemy słowo “sebastos”, a jego żeńska forma to właśnie Sebaste. Tam Herod zbudował świątynię Augusta. Wprawdzie to on zbudował świątynię w Jerozolimie, ale budował też świątynie Augusta. Jedna była właśnie w Samarii, którą nazwał Sebaste, a druga w Cezareii. W Sebaste Herod kazał zamordować swoich dwóch synów.

Herod uwielbiał też budować sobie pałace. W Jerychu wybudował aż trzy. Właśnie tam w jednym z pałaców w sadzawce Herod kazał utopić jednego z potomków Hasmoneuszy, swojego własnego szwagra Arystobula. Te trzy pałace nie powstały od razu. Herod zbudował najpierw jeden, potem dodał drugi, a na koniec trzeci. Były one otoczone wspólnym murem. Było to ulubione miejsce przebywania Heroda i tam właśnie umarł. Zebrano tam uczonych w piśmie, którzy mieli zostać zabici po śmierci Heroda. Tak aby jego śmierć opłakiwano w całym Izraelu. Na szczęście nie spełniono tej jego ostatniej woli.

Kto jednak zaczął panować po Herodzie? Więcej o jego rodzinie czyli żonach oraz wszystkich dzieciach i wnukach opowiem w następnym odcinku. Na dzisiaj to już wszystko. W notatkach znajdziecie wszystkie zacytowane wersety. Oczywiście nie omówiłem wszystkich budowli Heroda wielkiego. Zbudował on wiele twierdz, pałaców, rozbudował wiele miast. Myślę, że można go w tej kwestii porównać z naszym Kazimierzem Wielkim. Obaj też dostali tytuł “wielki” właśnie za swoje budowle. Gdyby ktoś chciał wesprzeć ten podkast może to zrobić na patronite, w notatkach będzie link do mojego profilu. Dziękuję za wysłuchanie do końca i do usłyszenia w kolejnym odcinku.

Profil na Patronite:
https://patronite.pl/historia-dla-dzieci

“Na to rzekli Żydzi: Czterdzieści sześć lat budowano tę świątynię, a Ty w trzy dni chcesz ją odbudować?” (Jana 2:20)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ewangelia-Jana/2/20

“I przyszli do Jerozolimy. A gdy wszedł do świątyni, począł wyganiać tych, co sprzedawali i kupowali w świątyni, i wywrócił stoły wekslarzy oraz ławy sprzedawców gołębi. I nie pozwolił, żeby ktoś choćby naczynie przeniósł przez świątynię (Marka 11:15, 16).
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ewangelia-Marka/11/15

“I nauczał, mówiąc im: Czyż nie jest napisane: Dom mój będzie przez wszystkie narody nazywany domem modlitwy? A wy uczyniliście zeń jaskinię zbójców” (Marka 11:17)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ewangelia-Marka/11/17

“A Paweł, gdy miano go już wprowadzić do twierdzy, rzekł do dowódcy: Czy wolno mi coś ci powiedzieć? A on rzekł: To ty mówisz po grecku?” (Dzieje 21:37)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Dzieje-Apostolskie/21/37

“I rzekł do niego: Idź i obmyj się w sadzawce Syloe (to znaczy Posłany). Odszedł tedy i obmył się, i wrócił z odzyskanym wzrokiem” (Jana 9:7)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ewangelia-Jana/9/7

“Albo czy myślicie, że owych osiemnastu, na których upadła wieża przy Syloe i zabiła ich, było większymi winowajcami niż wszyscy ludzie zamieszkujący Jerozolimę?” (Łukasza 13:4)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ewangelia-Lukasza/13/4

“Rzekł: Przesłucham cię, gdy przybędą również oskarżyciele twoi. I rozkazał go strzec w pałacu Heroda” (Dzieje Apostolskie 23:35)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Dzieje-Apostolskie/23/35

“Nie jesteś więc tym Egipcjaninem, który niedawno wzniecił powstanie i wyprowadził na pustynię cztery tysiące skrytobójców?” (Dzieje Apostolskie 21:38)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Dzieje-Apostolskie/21/38